Trong thế giới công nghệ, có rất nhiều người dùng giao tiếp với các thiết bị khác nhau bằng các ngôn ngữ khác nhau, bao gồm cả cách truyền dữ liệu cùng với các phần mềm khác nhau. Bởi vậy chúng ta cần các giao thức mạng là tập hợp các quy tắc giúp điều chỉnh cách một thiết bị hoạt động để liên lạc. Nói cách khác, các giao thức là ngôn ngữ kỹ thuật số được triển khai dưới dạng thuật toán mạng chi phối cách người dùng giao tiếp để lấy dữ liệu cũng như cách các thiết bị xử lý những dữ liệu đó.
Giao thức mạng (Protocol) là gì?
Giao thức mạng là một tập hợp các quy tắc được thiết lập chỉ định cách định dạng, gửi và nhận dữ liệu để các điểm cuối của mạng máy tính, bao gồm máy tính, máy chủ, bộ định tuyến và máy ảo, có thể giao tiếp bất chấp sự khác biệt về cơ sở hạ tầng, thiết kế hoặc tiêu chuẩn cơ bản của chúng. Để gửi và nhận thông tin thành công, các thiết bị ở cả hai phía của trao đổi liên lạc phải chấp nhận và tuân theo các quy ước giao thức. Trong mạng, hỗ trợ cho các giao thức có thể được tích hợp vào phần mềm, phần cứng hoặc cả hai. Nếu không có giao thức mạng, máy tính và các thiết bị khác sẽ không biết cách tương tác với nhau.
Các loại giao thức mạng
Có hàng ngàn giao thức mạng để lựa chọn. Để đơn giản hóa mọi thứ, các giao thức mạng được chia thành ba loại chính dựa trên hành động của chúng. Bao gồm:
- Bảo mật
- Giao tiếp
- Quản lý mạng
1. Giao thức bảo mật
Các giao thức bảo mật đảm bảo tính bảo mật và tính toàn vẹn của dữ liệu trong khi dữ liệu đang di chuyển qua kết nối mạng. Chúng ngăn người dùng trái phép truy cập thông tin bằng cách kết hợp mật khẩu, hệ thống xác thực hoặc mã hóa dữ liệu.
Các giao thức bảo mật mạng bao gồm:
- Giao thức SSL: là một giao thức bảo mật Internet sử dụng mã hóa để đảm bảo tính bảo mật và toàn vẹn của dữ liệu. Lớp này, nằm giữa lớp ứng dụng và lớp vận chuyển, được chia nhỏ thành ba phần nhỏ, chẳng hạn như giao thức bắt tay, giao thức ghi và giao thức cảnh báo.
- Giao thức TLS: lớp này tạo khóa bằng cách sử dụng thuật toán giả ngẫu nhiên để mã hóa dữ liệu giữa máy khách giao thức và máy chủ giao thức, chẳng hạn như mã hóa giao tiếp giữa các máy chủ trực tuyến, trình duyệt web yêu cầu trang web từ máy chủ trực tuyến.
- HTTPS: giao thức này là một tập hợp các biện pháp bảo mật được thiết kế để bảo mật thông tin liên lạc trên internet, chẳng hạn như tạo mật khẩu mạnh và cài đặt tường lửa. Giao thức này hoạt động ở lớp ứng dụng, mã hóa và các thông báo.
2. Giao thức giao tiếp
Giao thức giao tiếp mạng cho phép truyền dữ liệu cơ bản giữa các thiết bị mạng. Các giao thức này có thể giao tiếp các tệp dựa trên văn bản giữa các máy tính hoặc qua internet và chúng có thể thiết lập giao tiếp giữa các bộ định tuyến và các thiết bị bên ngoài hoặc được liên kết trong mạng. Các giao thức này thực sự quan trọng đối với hoạt động của mạng.
Các giao thức giao tiếp mạng bao gồm:
- TCP: Đây là một giao thức giao tiếp phổ biến được sử dụng cho truyền thông mạng. Nó chia bất kỳ tin nhắn nào thành một loạt các gói được gửi từ nguồn đến đích, nơi chúng được tập hợp lại.
- IP: Được sử dụng để đánh địa chỉ và định tuyến các gói dữ liệu để chúng có thể đến đích. Nó chủ yếu được liên kết với TCP. Địa chỉ IP trong các gói hỗ trợ định tuyến qua các nút mạng khác nhau cho đến khi chúng đến được hệ thống đích. TCP/IP là giao thức kết nối mạng phổ biến nhất.
- UDP: Là giao thức không kết nối bố trí một dịch vụ tin nhắn cơ bản nhưng không đáng tin cậy. Nó không thêm các chức năng kiểm soát luồng, độ tin cậy hoặc khôi phục lỗi. Đây là chức năng trong trường hợp độ tin cậy là không cần thiết. Nó được sử dụng khi chúng ta muốn truyền nhanh hơn, cho các kết nối phát đa hướng và quảng bá.
3. Giao thức quản lý mạng
Giao thức quản lý mạng là tập hợp các giao thức mạng xác định các quy trình, thủ tục và chính sách để quản lý, giám sát và duy trì mạng máy tính. Các giao thức này giúp theo dõi và báo cáo dữ liệu cũng như lưu lượng truy cập đến và đi từ máy chủ và thiết bị khách dễ dàng hơn.
Các giao thức quản lý mạng bao gồm:
- SNMP: Được sử dụng rộng rãi nhất để truy vấn các đối tượng có liên quan nhằm trích xuất dữ liệu từ các thiết bị được kết nối mạng như bộ chuyển mạch, bộ điều khiển, máy chủ, máy in,...
- ICMP: Giao thức này có thể gửi thông báo lỗi và thông tin về hoạt động của thiết bị hoặc mạng. Nó có thể thông báo lỗi và cũng hỗ trợ các tác vụ khắc phục sự cố.
- CDP: Các hệ thống của Cisco đã tạo giao thức này đặc biệt để chia sẻ thông tin giữa các thiết bị Cisco được kết nối với một liên kết trực tiếp.
Trên đây tổng quan về giao thức mạng, các loại và cách sử dụng giao thức mạng. Các giao thức mạng không chỉ xác định cách thức hoạt động của các thiết bị và quy trình, chúng xác định cách các thiết bị và quy trình hoạt động cùng nhau. Nếu không có các quy ước và quy tắc định trước này, Internet sẽ thiếu cơ sở hạ tầng cần thiết để hoạt động và sử dụng.
Xem thêm tại website Anothemes hoặc page facebook Anothemes
